Οι βασικές πολιτικές πρωτοβουλίες της ΕΕ, για τον τομέα της κτηνοτροφίας αποσκοπούν στην κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050 και στην ενίσχυση της βιωσιμότητας για τον τομέα των τροφίμων.
Οι πιο σημαντικές προσαρμογές για τον τομέα του κρέατος αφορούν αυστηρότερους όρους για τις εκπομπές άνθρακα από τις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, μείωση της πώλησης αντιμικροβιακών φαρμάκων κατά 50% ως το 2030, νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες για την ευζωία των ζώων, τα πρόσθετα ζωοτροφών, αλλά και ένα πιο περιοριστικό πλαίσιο για τη χρηματοδότηση της προώθησης προϊόντων κόκκινου κρέατος στην αγορά.
Η αγορά προϊόντων φυτικής προέλευσης
Σύμφωνα με έρευνα της NielsenIQ, σχετικά με το γιατί οι άνθρωποι επιλέγουν μια διατροφή βασισμένη σε προϊόντα φυτικής προέλευσης, μια βαθύτερη ματιά σε αυτό μπορεί να μας πει περισσότερα για τις ανάγκες των αγοραστών.
Η έρευνα αποκαλύπτει ότι το ¼ των vegans αναφέρει την υγεία ως βασικό λόγο, ενώ 7 στους 10 αναφέρουν πως η υγεία τους έχει βελτιωθεί ως αποτέλεσμα της φυτικής διατροφής. Από την άλλη, σημαντικό κίνητρο για να την ενσωματώσουν ήταν περιβαλλοντικοί λόγοι και η ανησυχία για το περιβάλλον.
Υπολογίζεται ότι ο τζίρος της παγκόσμιας αγοράς ευεξίας και υγείας, θα μεγαλώσει και άλλο, ξεπερνώντας τα 8 τρισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2027.
Η παγκόσμια στροφή προς τη διατροφή φυτικής προέλευσης έχει οδηγήσει τους μεγάλους παίχτες στη βιομηχανία τροφίμων να την ακολουθήσουν.
Η ανάλυση δεδομένων λιανικών πωλήσεων της GFI Europe από τη NielsenIQ, που καλύπτει 13 ευρωπαϊκές χώρες, δείχνει ότι οι πωλήσεις τροφίμων φυτικής προέλευσης αυξήθηκαν κατά 6% το 2022 –και 21% από το 2020 έως το 2022 –φτάνοντας τα 5,8 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η Solmeyea, εταιρεία αγροτεχνολογίας, η οποία παράγει πρωτεΐνες μικροφυκών, ήταν η νικήτρια του διαγωνισμού καινοτομίας Innovation Hub 2022 της BASF. Το project του Βασίλη Στενού, υπό την αιγίδα της ΕΕ, υπόσχεται να λύσει τα προβλήματα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της σίτισης στον πλανήτη, ενώ ο ίδιος υποστηρίζει ότι οφείλουμε να προσαρμοστούμε.
Γαλλία, Ιταλία και Ελλάδα
Στην Γαλλία, από το 2022, απαγορεύτηκαν λέξεις, όπως «μπριζόλα», «λουκάνικο» και «bacon» να συνοδεύουν ή να περιγράφουν προϊόντα φυτικής προέλευσης. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, προϊόντα που δεν προέρχονται από ζωική παραγωγή και τα οποία στην ουσία δεν αποτελούν συγκρίσιμο προϊόν, δεν μπορούν να μοιράζονται ετυμολογικά την ίδια ορολογία.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων της Ιταλίας ενέκρινε πρόσφατα νομοσχέδιο του υπουργού Γεωργίας για την απαγόρευση της πώλησης και παραγωγής καλλιεργούμενου κρέατος στη χώρα, καθιστώντας την την πρώτη που το κάνει. Ο νόμος περιλαμβάνει επίσης απαγόρευση επισήμανσης προϊόντων κρέατος φυτικής προέλευσης με τη χρήση όρων που σχετίζονται με το κρέας όπως «μπριζόλα» και «σαλάμι», με πρόστιμα ύψους μεταξύ 10.000 έως και 60.000 ευρώ για κάθε παράβαση.
Ο Υπουργός Γεωργίας της Ιταλίας, Francesco Lollobrigida, χαρακτήρισε την κίνηση αυτή θαρραλέα και μέτρο διασφάλισης της ταυτότητας της χώρας, ενώ ο Stefano Lattanzi, Διευθύνων Σύμβουλος της Ιταλικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Κρέατος Εργαστηρίου, Bruno Cell, είπε στο TIME ότι αυτή η κίνηση δεν έχει νόημα: «Εργαζόμαστε για λύσεις σε ένα μέλλον όπου το κλίμα απαιτεί αλλαγές».
Αν και η ισχύς του νόμου δεν είναι ακόμα σαφής, ο Lollobrigida ανέφερε στο Politico ότι δεν αναμένει προβλήματα από την πλευρά της ΕΕ.
Η ίδια η ΕΕ έχει εκφράσει την υποστήριξή της για την βιώσιμη παραγωγή προϊόντων και τροφίμων: η Επιτροπή Γεωργίας του Κοινοβουλίου ψήφισε την εφαρμογή στρατηγικής για την αύξηση της παραγωγής φυτικών πρωτεΐνών και υπέρ της Στρατηγικής για τις φυτικές πρωτεΐνες, καλώντας τα κράτη-μέλη να ενισχύσουν την παραγωγή και την κατανάλωση βιώσιμων πρωτεϊνικών καλλιεργειών (αν και υπερασπίστηκε τη σημασία του ρόλου των ζωικών πρωτεϊνών στη διατροφή και για το οικοσύστημα).
Ο ΣΕΒΕΚ σε εκδήλωση του αναφέρθηκε στη σημασία της κατανάλωσης κρέατος για μια ισορροπημένη διατροφή, ενώ η Πρόεδρος του ΙΠΚ, Δρ Ευαγγελία Γκίζα, δήλωσε ότι «τα τελευταία χρόνια η συζήτηση για το κρέας τείνει να εξελιχθεί σε θέμα ταμπού και αντίστοιχα, εναλλακτικές προσεγγίσεις διατροφής, σε trend».
Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν καταγγελίες ή κινητοποιήσεις αντίστοιχης κλίμακας, ενώ το ΥπΑΑΤ φροντίζει να διασφαλίσει τη κτηνοτροφία, με όρους βιώσιμης ανάπτυξης. Ο Συνήγορος του Καταναλωτή και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Προστασίας Καταναλωτών δεν έχουν στοιχεία και όπως ανέφεραν δεν είναι στην αρμοδιότητα τους, το αν είναι παραπλανητικό για τους καταναλωτές, προϊόντα φυτικής προέλευσης να φέρουν την ονομασία «κρέας» στη συσκευασία τους.
Ελένη Μόσχου
Αθήνα, Δεκέμβριος 2023