Gender under-representation in the European Parliament is a thorn in the flesh

Μία σύγκριση ανάμεσα στον αριθμό των ευρωβουλετών και των ευρωβουλευτριών της Ελλάδας και της Πορτογαλίας – Τι πρέπει να κάνει η ΕΕ και οι χώρες για να γεφυρωθεί το χάσμα.

Το ημερολόγιο γράφει 2 Ιουλίου του 2019. Ευρωβουλευτές και ευρωβουλεύτριες παίρνουν τις θέσεις τους στην πρώτη ολομέλεια στο Στρασβούργο, στην έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, για να ξεκινήσει η νέα πενταετία στην καρδιά της Ευρώπης. Αν παρατηρήσει κανείς προσεκτικά θα δει ένα μοτίβο που μοιράζονται αρκετές Δημοκρατίες ανά τη Γηραιά Ήπειρο: οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται. Όχι σε όλες τις χώρες ούτε και σε απόλυτο βαθμό αλλά το 50-50 φαίνεται πως είναι ένα μακρινό όνειρο.

Η κατάσταση δεν μοιάζει διαφορετική στους Έλληνες και στις Ελληνίδες αντιπροσώπους. Μόλις το 24% των εδρών τόσο στις εκλογές του 2014 όσο και του 2019 -μετά την παραίτηση της κ. Σεμίνας Διγενή για να είναι υποψήφια στις βουλευτικές εκλογές- καλύπτονται από γυναίκες. Το ποσοστό αυτό ισοδυναμεί σε πέντε γυναίκες.

Την ίδια στιγμή, σε μία άλλη μεσογειακή χώρα, με παρόμοιο πληθυσμό και κοινωνικοπολιτικές εμπειρίες με την Ελλάδα αλλά και ίδιο αριθμό ευρωβουλευτών (21) με τη χώρα μας, στην Πορτογαλία, οι αριθμοί είναι σχεδόν διπλάσιοι. Συγκεκριμένα, στις Ευρωεκλογές του 2019 η Πορτογαλία εξέλεξε 10 γυναίκες ευρωβουλεύτριες, αριθμός που αντιπροσωπεύει το 43% των εδρών. Στην προηγούμενη θητεία, που ξεκίνησε το 2014, είχε εκλέξει δύο λιγότερες γυναίκες, δηλαδή το 38% των εδρών.

Μπορεί σε ψήφισμά του το Ευρωκοινοβούλιο (26 Νοεμβρίου 2020) σχετικά με τον απολογισμό των εκλογών να σημειώνει πως έχει επιτευχθεί πρόοδος όσον αφορά την ισότητα των φύλων (41% γυναίκες βουλευτές το 2019, έναντι 37% το 2014), τόνισε, όμως, το πασιφανές, πως δεν έχει ακόμη επιτευχθεί η ισορροπία· και αυτό διότι τα στοιχεία αυτά αποκρύπτουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών. Η Ελλάδα, για παράδειγμα, είναι τρίτη από το τέλος στη γυναικεία εκπροσώπηση στο Ευρωκοινοβούλιο. Ακολουθούν η Κύπρος και η Ρουμανία. Η Πορτογαλία από την άλλη είναι έκτη.

Επίσης, σε άλλο ψήφισμά του το Ευρωκοινοβούλιο σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για την ισότητα των φύλων (21 Ιανουαρίου 2021) καλεί τα κράτη μέλη να θεσπίσουν δεσμευτικές ποσοστώσεις στα εκλογικά τους συστήματα ώστε να διασφαλιστεί η ίση εκπροσώπηση των γυναικών και των ανδρών τόσο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και στα εθνικά κοινοβούλια. Η Ελλάδα, βέβαια, ήδη από τις Ευρωεκλογές του 2019 ήταν ανάμεσα στις χώρες που εισήγαγαν την υποχρεωτική ποσόστωση της τάξης του 40% στα ψηφοδέλτια.

Παρατηρείται, όμως, πως παρά τις εκκλήσεις της Ευρώπης και τα ψηφίσματα αλλά και τις επιμέρους ποσοστώσεις στα ψηφοδέλτια δεν λαμβάνεται κάποιο μέτρο που να υποχρεώνει τα κράτη να ακολουθήσουν τη λογική της υποχρεωτικής ποσόστωσης στους τελικούς υποψηφίους για τις Ευρωεκλογές είτε κάποιου άλλου δεσμευτικού μέτρου προς αυτόν τον σκοπό. Γιατί ακόμη και αν η νομοθεσία υποχρεώνει τα κόμματα να συμπεριλάβουν κατά το 40% γυναίκες στα ψηφοδέλτια, δεν υπάρχει κάποια δέσμευση ως προς την τελική επιλογή των υποψηφίων, κάτι που επιβεβαιώθηκε και στα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών το 2019 στην Ελλάδα.

Για λυθεί αυτό, η ΕΕ θα μπορούσε, μεν, να νομοθετήσει περισσότερο δεσμευτικά με Οδηγίες που οι χώρες θα έπρεπε να ενσωματώσουν. Όμως, οι αποφάσεις αυτές αργούν να ενσωματωθούν στις εθνικές νομοθεσίες και έτσι δεν θα προλάβαιναν τις επικείμενες εκλογές του Ιουνίου του 2024.

Για τον λόγο αυτό, στην παρούσα φάση, χρήσιμο θα ήταν να εισαχθούν πολιτικές που στοχεύουν στην ευαισθητοποίηση του κοινού ούτως ώστε να σπάσουν τα στερεότυπα σχετικά με τις γυναίκες πολιτικο

Ισμήνη Μπαλαλέ

Θεσσαλονίκη, Δεκέμβριος 2023